|
13/8/2025
|
Οι φωτιές ξυπνούν παλιές στάχτες
|
του Αντώνη Ανδρουλιδάκη
|
|
|
Κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα καίγεται. Δάση, σπίτια, χωριά, όνειρα. Καίγονται οι ρίζες, καίγονται οι μνήμες. Οι εικόνες μοιάζουν πάντα ίδιες: γη κατάμαυρη, ουρανός πνιγμένος στον καπνό, άνθρωποι που στέκονται βουβοί μπροστά στα αποκαΐδια.
Μα πίσω από το καμένο τοπίο, κάτι βαθύτερο σιγοκαίει.
Οι φωτιές δεν είναι μόνο φυσικές καταστροφές. Είναι αναμνήσεις ενός λαού που έχει εκπαιδευτεί να χάνει. Είναι ο απόηχος της Μικρασιατικής Καταστροφής, όταν οι φλόγες έγλειφαν τη Σμύρνη και οι πρόγονοι μας έφευγαν πρόσφυγες με μια εικόνα στην αγκαλιά. Είναι οι πυρπολήσεις χωριών από τους Γερμανούς ναζί και τους δοσίλογους, είναι τα καμένα οστά των παππούδων μας που έμειναν άταφα.
Κάθε φορά που καίγεται το Μάτι, η Εύβοια, η Πάρνηθα, η Πάτρα ή η Αχαϊα, ξυπνά η ίδια αίσθηση προδοσίας: «Μας άφησαν μόνους. Το κράτος δεν είναι εδώ». Κι αυτή η φράση δεν είναι μόνο για σήμερα – είναι το ίδιο που ένιωσαν όσοι περίμεναν πλοία στη Σμύρνη και δεν ήρθαν ποτέ, οι μάνες που έψαχναν παιδιά στα καμένα του Διστόμου, οι Κύπριοι πρόσφυγες που δεν είδαν δικαιοσύνη το ’74.
Ο ψυχίατρος Βαμίκ Βόλκαν το λέει τραυματική ακινησία: είμαστε ένα έθνος παγιδευμένο στην ίδια στιγμή αδυναμίας. Οι φωτιές ξανανοίγουν εκείνη την πληγή. Μας θυμίζουν ότι τίποτα δεν άλλαξε, ότι παραμένουμε ολοκληρωτικά ανυπεράσπιστοι. Κι έτσι η στάχτη γίνεται συλλογικό βίωμα ματαιότητας. Στέκεσαι μπροστά στα αποκαΐδια και νιώθεις ότι βλέπεις την Ιστορία να ξαναγράφεται με τις ίδιες λέξεις: εγκατάλειψη, αδυναμία, οργή, σιωπή. Όπως τότε, έτσι και τώρα, δεν υπάρχει δικαίωση – μόνο απελπισία.
Κι έτσι τώρα χρειάζεται να σκεφτούμε πως συνδέονται όλα αυτά. 'Η μάλλον πως μας έπεισαν ότι είναι άσχετα μεταξύ τους. Και η σύνδεση είναι η αέναη επανάληψη του Συλλογικού μας Τραύματος, που απλά συμπυκνώνεται κάθε τόσο σε άλλη μορφή. Η Σμύρνη ή η Πάτρα στις φλόγες είναι εκδηλώσεις του ίδιου Τραυματικού πεδίου.
Όμως πάντα μέσα στις στάχτες υπάρχει κι άλλο ένα ίχνος. Η φωτιά πάντα αφήνει λίγη ζωή, μικρές ανάσες ζωής κάτω απ’ το χώμα. Όπως λέει η Dr, Brave Heart, το τραύμα δεν είναι μόνο πόνος – είναι και μνήμη που ζητά θεραπεία.
Αν καταφέρουμε να μιλήσουμε για όλα αυτά, για τις φωτιές, για τις προδοσίες, για την απώλεια, τότε ίσως επιτέλους μπορέσουμε να χτίσουμε κάτι που δεν θα ξανακαεί.
Γιατί η αληθινή καταστροφή δεν είναι οι φλόγες. Είναι ότι μας έκαναν να πιστέψουμε ότι οι στάχτες είναι το πεπρωμένο μας. Ότι είμαστε καταδικασμένοι να είμαστε ανυπεράσπιστοι.
Και ίσως και να είμαστε. Μέχρι τη στιγμή που επιτέλους θα αναγνωρίσουμε -για να τ' αλλάξουμε- ότι αναθέσαμε την ασφάλεια μας, την ζωή μας την ίδια, στη μεγαλύτερη απειλή.
Δηλαδή στο εν Ελλάδι παρασιτικό πολιτικό σύστημα που επιμένει εδώ και δεκαετίες με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο να μας εξοντώνει.
* Ο Αντώνης Ανδρουλιδάκης είναι αναπτυξιακός και κοινωνικός ψυχολόγος, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Συγγραφέας των βιβλίων "Το δώρο της σχέσης - Kαι πώς να το χαρίσετε στον εαυτό σας και στους άλλους" (Manifesto, 2023), "Το ελληνικό τραύμα. Κοινωνιο-ψυχολογικές όψεις της ελληνικής κρίσης" (Νησίδες 2016). Και φίλος μας!
|
|
|
911
|
|
|