|
30/11/2021
|
Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία: «Θίασος» και «Ελένη»
|
9η Συνάντηση - Τετάρτη 1η Δεκεμβρίου 7:00μμ
|
|
|
Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία: Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (διαδικτυακά και ζωντανά)
Στην 9η συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Ιστορία» που οργανώνει το Cine Δράση συνεχίζουμε την συζήτηση για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βρισκόμαστε και πάλι στην Ελλάδα και συζητάμε για τον ελληνικό εμφύλιο παρακολουθώντας και σχολιάζοντας τις ταινίες «Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου και «Ελένη» του Πίτερ Γέιτς που βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίου του Νίκου Γκατζογιαννη. Δύο ταινίες με εντελώς διαφορετική οπτική πάνω στο θέμα.
Ο Θίασος
Ελλάδα, Σινεφίλ, 1975. Διάρκεια: 230'. Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος. Πρωταγωνιστούν: Έυα Κοταμανίδου, Βαγγέλης Καζάν, Αλίκη Γεωργούλη, Μάρω Βασιλείου, Στρατής Παχής.
Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει μια θεατρική παράσταση του βουκολικού δράματος του Περεσιάδη Γκόλφω, η βοσκοπούλα. Η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η ιδιωτική των μελών του θιάσου (που είναι ταυτόχρονα και μέλη της ίδιας οικογένειας) πλέκονται αξεδιάλυτα. Από τη μια παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες της δικτατορίας του Μεταξά, την έναρξη του πολέμου, την ιταλική εισβολή, τη γερμανική κατοχή, την Απελευθέρωση, την άφιξη των συμμάχων (Άγγλων αρχικά και Αμερικανών στη συνέχεια), την καταπίεση των «αριστερών» αγωνιστών και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τις εκλογές του 1952 όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις της Δεξιάς. Από την άλλη, οι περιπέτειες της οικογένειας του Oρέστη, της αδελφής του, του πατέρα του, της μητέρας του και του εραστή της, παραπέμπουν στον κεντρικό πυρήνα του μύθου των Ατρειδών. O πατέρας εκτελείται από τους Γερμανούς, μετά την προδοτική καταγγελία του εραστή της μητέρας, κι ο Oρέστης, αντάρτης της Αριστεράς, με τη συνεργασία της αδελφής, θα σκοτώσει επί σκηνής τη μητέρα του και τον εραστή της, για να έρθει και η δική του εκτέλεση κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν τη γενική καταστολή του αντάρτικου κατά τον Εμφύλιο. Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η μεγάλη αδελφή (εκείνη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέκτρα), η μόνη της οικογένειας που, μετά τα δεκατρία χρόνια Ιστορίας τα οποία πραγματεύεται η ταινία, μένει ως το τέλος και φροντίζει τον μικρό Oρέστη, το γιο της μικρής αδελφής που έχει παντρευτεί έναν αμερικανό αξιωματικό. Η χρονολογική κατασκευή της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939 μ' ένα πανομοιότυπο πλάνο.
Διακρίσεις: 1975. Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Fipresci) στο Φεστιβάλ των Καννών· Βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, Α' ανδρικού ρόλου (Βαγγέλης Καζάν), Α' γυναικείου ρόλου (Εύα Κοταμανίδου), Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης· «Ειδικό βραβείο» στο Φεστιβάλ της Ταορμίνα· Βραβείο Interfilm στο Φόρουμ του Βερολίνου· Βραβείο εge d'Or (καλύτερη ταινία της χρονιάς), Βρυξέλλες. 1976. Βραβείο Figueira das Foss, Πορτογαλία. 1979. Βραβείο Β.F.I. καλύτερης ταινίας της χρονιάς, Λονδίνο· Μέγα Βραβείο των Τεχνών, Ιαπωνία· Βραβείο καλύτερης ταινίας της χρονιάς, Ιαπωνία. «Καλύτερη ταινία της δεκαετίας 1971-1980», από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου της Ιταλίας. «44η καλύτερη ταινία στην Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου», από τη Διεθνή Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου.
Ελένη
ΗΠΑ, Πολιτική, 1985. Διάρκεια: 114’. Σκηνοθεσία: Πίτερ Γέιτς. Πρωταγωνιστούν: Κέιτ Νέλιγκαν, Τζον Μάλκοβιτς, Λίντα Χαντ
Από το ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Γκατζογιάννη. Υπενθυμίζεται ότι το βιβλίο αυτό γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και χαρακτηρίστηκε από μεν την αριστερά ως αντικομουνιστικό, διχαστικό και ανιστόρητο. Το ΚΚΕ προχώρησε περισσότερο καταγγέλλοντας ότι γράφτηκε κατ' εντολή της αμερικανικής κυβέρνησης. Από την πλευρά των υποστηρικτών του το βιβλίο προτάθηκε ως κραυγή αντίστασης στη μεταπολιτευτική αριστερή μισαλλοδοξία, οι πολιτικοί που ανέλαβαν την προβολή του φρόντισαν να του προσδώσουν εμβέλεια πανεθνική, βαφτίζοντάς το κατάλληλο να μιλήσει για τα συμπυκνωμένα τραύματα νικητών και ηττημένων, ενίοτε δε παρουσιάστηκε ως φλάμπουρο της εθνικής συμφιλίωσης, ενώ ο Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης το χαρακτήρισε ως το «βιβλίο με το οποίο θα θυμόμαστε τον Εμφύλιο, είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε».
Ο Νικ Γκαίηζ ή Νίκος Γκατζογιάννης, Ελληνοαμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος, κατάγεται από το χωριό Λια της Μακεδονίας. Μεγάλωσε εκεί, με τον πατέρα του μετανάστη και μεγαλέμπορο στις ΗΠΑ, έως το 1948, όπου φυγαδεύτηκε από τη μητέρα του, στο κυβερνητικά κατεχόμενο κορμό της χώρας κι έπειτα στις ΗΠΑ, όπου σπούδασε δημοσιογραφία. Εργάστηκε για τους New York Times, των οποίων μάλιστα υπήρξε και πολεμικός ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή. Επέστρεψε στην Ελλάδα μεσούσης της Χούντας για να πραγματοποιήσει, μνημόσυνο στη μνήμη της μητέρας του και μετά τη Μεταπολίτευση εξέδωσε το βιογραφικό βιβλίο του για την εκτέλεση της από το ΔΣΕ. Το βιβλίο σύντομα μεταφράστηκε σε πολλές χώρες του κόσμου, έγινε ταινία και γνώρισε επιτυχία. Ωστόσο, τόσο το βιβλίο όσο και η ταινία, πέρα από τον εμφανή αντικομμουνιστικό τους χαρακτήρα, βρίθουν ανακριβειών και ψεμάτων. Πολλά ερωτηματικά επίσης έχουν δημιουργηθεί, για τη διαδικασία της συγγραφής του, την επιστημονικότητα της αποτύπωσης των μαρτυριών και των ιστορικών γεγονότων που περιγράφουν.
Όπως σημειώνει η δημοσιογράφος Αγγέλικα Ψαρρά (με αφορμή το μοίρασμα το 2017, από την Καθημερινή, περισσότερο από τριάντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της: Ελληνική Ευρωεκδοτική, 1983): «...οι ανεπαίσθητες διαφοροποιήσεις στην ούτως ή άλλως εργαλειακή αντιμετώπιση της «Ελένης» παρουσιάζουν εντέλει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το ίδιο το έργο... Είναι σαφές ότι, πέρα από τις προφανείς συνάφειές τους, ένα αδιόρατο νήμα συνδέει συνήθως τα εγκώμια που συνοδεύουν κάθε επανεμφάνιση του… Αναφέρομαι στην τάση πολλών σχολιαστών του να το αντιμετωπίζουν λες και πρόκειται για το μοναδικό διαθέσιμο βιβλίο για τον ελληνικό εμφύλιο. Στα χρόνια, ωστόσο, που μεσολάβησαν από την πρώτη του έκδοση έχουν εμπλουτιστεί εντυπωσιακά οι γνώσεις μας για τον Εμφύλιο και για κάμποσες επιμέρους πτυχές του. Ανάμεσά τους και για θεματικές που ακουμπούν την ιστορία της «Ελένης»: το «παιδομάζωμα», το «παιδοφύλαγμα» και την προσφυγιά, τη διαδικασία συγκρότησης και αναπαραγωγής των μνημονικών κοινοτήτων, αλλά και τους μηχανισμούς που υπαγορεύουν την ένταση μεταξύ μνήμης και λήθης, την αναγνώριση του αντίπαλου τραύματος ως θεραπευτική διαδικασία ή τις διαφορετικές μεθόδους συμφιλίωσης που δοκιμάστηκαν αλλού (Ισπανία, Νότια Αφρική, Ρουάντα).»
Παρακολούθηση Σεμιναρίου
Η παρακολούθηση του σεμιναρίου μπορεί να είναι είτε ζωντανή στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) είτε διαδικτυακή μέσω της πλατφόρμας zoom εδώ:
Join Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/85422347324?pwd=RkVFaWpEQjVqUXlPY3hMMG52YXZaZz09
Meeting ID: 854 2234 7324
Passcode: 947205
|
|
|
549
|
|
|