|
18/12/2025
|
11η Συνάντηση Σεμιναρίου «Σινεμά & Ψυχολογία»
|
Τρίτη 23 Δεκεμβρίου, 8:00μμ, ζωντανά και διαδικτυακά
|
|
|
Στην 11η Συνάντηση του Σεμιναρίου «Σινεμά & Ψυχολογία» (Τρίτη 23/12, 8:00μμ) συζητάμε το κλασικό φιλμ «Μια Υπέροχη Ζωή» του FranK Capra. Στην εποχή που δημιουργήθηκε, αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το φιλμ είχε προσφέρει μια μεταφυσική αλλά ανακουφιστική εναλλακτική αντιμετώπισης των ανθρώπινων αδιεξόδων. Η ιστορία που διηγείται συνοψίζει την πίστη στον άνθρωπο, τη δυναμική σχέση ατόμου-κοινότητας, την αξία της κοινωνικής αλληλεγγύης και ταυτόχρονα στηλιτεύει τον απληστία του καπιταλισμού που προσωποποιείτε σε έναν τραπεζίτη τύπου Σκρουτζ. Σήμερα, 8 δεκαετίες μετά, εξακολουθεί να λειτουργεί σαν ένας δυνατός και θεμελιώδης μύθος, ένα είδος «Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας» αντίστροφα: Αντί για έναν κακό γέρο που του προσφέρονται στιγμές ευτυχίας, έχουμε έναν ήρωα που βυθίζεται στην απελπισία.
«Μια Υπέροχη Ζωή»
ΗΠΑ, Δραματική, 1946. Διάρκεια: 130’. Σενάριο: Albert Hackett, Frank Capra, Frances Goodrich, Jo Swerling. Σκηνοθεσία: Frank Capra. Πρωταγωνιστούν: Henry Travers, Beulah Bondi, Frank Faylen, Lionel Barrymore, as Mr. Potter, H.B. Warne, James Stewart, Ward Bond, Gloria Grahame, Thomas Mitchell, Donna Reed. Μουσική: Dimitri Tiomkin. Φωτογραφία: Joseph Biroc, Joseph Walker.
Ο Τζορτζ Μπέιλι, βασικός ήρωας του φιλμ είναι ένας άνθρωπος που πέρασε τη ζωή του βάζοντας τις ανάγκες των άλλων πάνω από τα δικά του όνειρα. Δεν καταφέρνει ποτέ να βγει από την ήσυχη γενέτειρά του, το Bedford Falls παρά τη μεγάλη του επιθυμία για περιπλανήσεις και ταξίδια σε μακρινές χώρες. Κάτω από το βάρος των ευθυνών μένει στην πόλη, παντρεύεται την αγαπημένη του από το λύκειο, αποκτά οικογένεια, μεγαλώνει τα παιδιά του και βοηθά τους φτωχούς συντοπίτες του να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής. Ανάμεσα στα πράγματα που τον κρατούν πίσω, ξεχωρίζει η υποχρέωση να φροντίζει την οικογενειακή επιχείρηση που λόγω κακών χειρισμών αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα δάνεια της, είναι στα πρόθυρα χρεοκοπίας και η τύχη της κρέμεται κυριολεκτικά από τις διαθέσεις του κυρίου Πότερ του άπληστου τοπικού τραπεζίτη. Όταν τελικά ο αφηρημένος θείος του χάνει κάποια τραπεζικά κεφάλαια κατά τη διάρκεια των γιορτών, ο Τζορτζ θα κατηγορηθεί για κατάχρηση, θα χάσει την ελπίδα και την καλοσύνη του, θα γίνει κακός (ακόμα και το πρόσωπό του φαίνεται να σκουραίνει αν και είναι ακόμα ωραίο στην έγχρωμη εκδοχή). Την παραμονή των Χριστουγέννων, συντετριμμένος και απογοητευμένος, φτάνει στο χείλος της απόγνωσης. Ετοιμάζεται να αυτοκτονήσει, αλλά λίγο πριν το απονενοημένο διάβημα ο Κλάρενς ένας άγαρμπος αλλά καλοπροαίρετος Άγγελος θα τον σώσει και θα του δείξει πώς θα ήταν ο κόσμος και η ζωή στο Bedford Falls αν δεν είχε γεννηθεί ποτέ. Το ταξίδι αυτό τον αναγκάζει να δει τη ζωή του με νέα μάτια.
Η ταινία βασίζεται στο διήγημα «The Greatest Gift» του Philip Van Doren Stern. Οι Jo Swerling, Michael Wilson, Dorothy Parker και ο ίδιος ο σκηνοθέτης επεξεργάστηκαν το σενάριο. Όταν πρωτοκυκλοφόρησε δεν έκανε καλή εντύπωση στο κοινό και τους κριτικούς και απέτυχε στα ταμεία. Σε αυτό βοήθησε η έκθεση του FBI που τη χαρακτήριζε φιλοκομουνιστική. Το καλύτερο που συνέβη στην ταινία είναι ότι στις αρχές της δεκαετίας του '70, εξαιτίας ενός λογιστικού λάθους, έμεινε ελεύθερη πνευματικών δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα να παίζεται αλλεπάλληλες φορές από τα αμερικάνικα τηλεοπτικά δίκτυα. Μέσα σε λίγα χρόνια λατρεύτηκε από το κοινό και η λατρεία αυτή που πολλαπλασιαζόταν χρόνο με το χρόνο έφερε την σταδιακή επανεκτίμηση της. Σήμερα θεωρείται η απόλυτη χριστουγεννιάτικη χολιγουντιανή ταινία και σχεδόν όλα τα αμερικάνικα κανάλια την προβάλλουν στην περίοδο των γιορτών. Το χειρότερο που της συνέβη είναι ο επιχρωματισμός της. Μια φανταχτερή χρωματισμένη εκδοχή που καταστρέφει την καθαρότητα των κλασικών πρωτότυπων εικόνων έχει αντικαταστήσει την ασπρόμαυρη. «Προσπάθησα να δω την έγχρωμη εκδοχή, αλλά έπρεπε να την απενεργοποιήσω - με έκανε να νιώθω άρρωστος» λέει ο James Stewart. Είναι μεγάλη ειρωνεία το γεγονός ότι η επιχρωματισμένη εκδοχή έχει πνευματικά δικαιώματα. Αλλά αυτή προτιμούν τα κανάλια.
Το αξιοσημείωτο με το «It’s a Wonderful Life» είναι η αντοχή του στο πέρασμα των χρόνων, γεγονός που το κατατάσσει στην κατηγορία των αγέραστων ταινιών δίπλα στην «Καζαμπλάνκα», τον «Τρίτο Άνθρωπο» και άλλες. Ο Capra δεν είχε σκοπό να κάνει μια «χριστουγεννιάτικη ταινία». Επιστρέφοντας από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήθελε η πρώτη του μεταπολεμική ταινία να είναι ξεχωριστή: ένας εορτασμός της ζωής και των ονείρων των απλών πολιτών της Αμερικής, οι οποίοι προσπαθούσαν όσο καλύτερα μπορούσαν να κάνουν το σωστό για τον εαυτό τους και το κοινωνικό σύνολο. Ο James Stewart αποδέχτηκε το ρόλο επιθυμώντας να συνεργαστεί πάλι με τον Capra στου οποίου το φιλμ «Mr. Smith Goes to Washington (1939), είχε πρωταγωνιστήσει. H ερμηνεία του αποτυπώνει την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην απογοήτευση και την ελπίδα.
Στο φιλμ συναρπάζει το γεγονός ότι ο Frank Capra συνθέτει ένα συγκινητικό πορτρέτο καθημερινού ηρωισμού, όπου η αξία της ζωής μετριέται στις μικρές πράξεις καλοσύνης. Το Bedford Falls γίνεται ένας ζωντανός οργανισμός, σύμβολο κοινότητας και αλληλεγγύης. Είναι απορίας άξιο το πως ο σκηνοθέτης, ένας μετανάστης από την Ιταλία, προσέφερε στην Αμερική μια εικόνα του εαυτού της, πιο όμορφη και περισσότερο αγνή από την πραγματικότητα, αλλά ταυτόχρονα πιο σκοτεινή και εφιαλτική από αυτό που δείχνουν οι ταινίες. Όπως ο Walt Disney, έτσι και ο Capra συχνά παρερμηνεύεται ως οπτιμιστής, αλλά η εφιαλτική φύση των σκοτεινών επεισοδίων στο «It’s a Wonderful Life» δείχνει ότι κατανοεί τον τρόμο και το σκοτάδι. Είναι ένας εφιάλτης που συνορεύει με το Αμερικανικό Όνειρο και την αμερικανική ψυχή. Υπάρχει πάντα αυτή η πιο ανατριχιαστική, πιο σκοτεινή, πιο αιχμηρή πλευρά της καλοσύνης. Η ελπίδα στο τέλος υπάρχει μόνο μέσα από την αντίθεση. Η κωμική αίσθηση, η μελωδικότητα και το μελόδραμα είναι εδώ τέλεια εναρμονισμένα.
Το σεμινάριο πραγματοποιείται κάθε Τρίτη στις 8.00μ.μ. στο στέκι της Δράσης, (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom.
Εισηγητής ο Παναγιώτης Δενδραμής, πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, με δίπλωμα σκηνοθεσίας (Σχολή Σταυράκου) και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην ιστορία και θεωρία του κινηματογράφου. Είναι διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (διατριβή "Η κινηματογραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα"), όπου δίδαξε ως ακαδημαϊκός υπότροφος. Διδάσκει ιστορία του κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου.
Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση
|
|
|
29
|
|
|