|
4/3/2010
|
Η αποκέντρωση είναι έννοια πολιτικής δημοκρατίας
|
Ο δήμαρχος Καισαριανής Σπύρος Τζόκας στην εκδήλωση της «Δράσης»
|
|
|
Ο Σπύρος Τζόκας είναι δήμαρχος στον δήμο Καισαριανής.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι η απομαγνητοφωνημένη τοποθέτησή του στην εκδήλωση της «Δράσης» για τον «Καλλικράτη» στις 22 Φεβρουαρίου 2010 στο πάρκο Μ. Θεοδωράκη (ΤΥΠΕΤ. Θα ακολουθήσουν σύντομα οι τοποθετήσεις και των λοιπών εισηγητών.
Ορισμένοι σήμερα κινδυνεύουμε να γίνουμε γραφικοί όταν μιλάμε για κάτι άλλο εκτός από αυτά που βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από τα μέσα ενημέρωσης και την κυβέρνηση. Έχουμε φθάσει στο σημείο να ενοχοποιείται η αντίθετη άποψη και αυτό ισχύει, είτε μιλάμε για τα οικονομικά, είτε για τον «Καλλικράτη». Είναι βολικό να θεωρείς όποιον δήμαρχο είναι αντίθετος στον «Καλλικράτη» ότι το κάνει γιατί θέλει να διατηρήσει τα «οφίτσιά» του. Αυτός είναι ο εύκολος στόχος για να «περάσεις» κάποια πράγματα. Και αυτό το κάνει επιστημονικά η σημερινή κυβέρνηση, σε όλους τους τομείς, αφενός μέσω μιας σκόπιμης αδράνειας, αφετέρου μέσω ενός συνειδητού αποπροσανατολισμού.
Θα σας αναφέρω, πριν μπω στη συζήτηση για το νομοσχέδιο, κάποια πράγματα από την καθημερινότητα στο δήμο μας. Στην Καισαριανή έχουμε μια μόνιμη διαμάχη με την Σκοπευτική Εταιρεία. Πρόκειται για το σκοπευτήριο Καισαριανής, όπου έχουν εκτελεστεί χίλιοι περίπου πατριώτες στη διάρκεια της εθνικής αντίστασης. Εκεί έχει γίνει η μαζικότερη εκτέλεση διακοσίων κομμουνιστών που μεταφέρθηκαν από το Χαϊδάρι για να εκτελεστούν ανά είκοσι. Χρόνια τώρα ο δήμος Καισαριανής, μαζί με τον λαό της περιοχής, προσπαθεί να αποδώσει τον χώρο αυτό στην Ιστορία. Προσπαθούμε να φτιάξουμε μουσείο Εθνικής Αντίστασης σ’ έναν χώρο που αναπαλαιώσαμε και διαμορφώσαμε, ενώ προηγουμένως ήταν στέκι τοξικομανών. Πριν από δέκα περίπου ημέρες ήρθαν έξι-επτά αστυνομική συνοδεία εισαγγελέα και συλλάβανε τον δήμαρχο, τον διευθυντή της τεχνικής υπηρεσίας του δήμου και τους εργάτες, οι εργάτες (του εργολάβου) ήταν ο στόχος τους! Μας συνέλαβαν όλους με σκαιό τρόπο, μας πήγανε στο τμήμα και μετά στη ΓΑΔΑ και κατά το βράδυ μας άφησαν ελεύθερους κι όρισαν δικάσιμο. Αυτή είναι η αξιοπρέπεια της τοπικής αυτοδιοίκησης!
Ένα άλλο παράδειγμα ήδη ανέφερε ο Χρήστος (Κορτζίδης): Το ελεγκτικό συνέδριο κι ο επίτροπος ουσιαστικά δεν ελέγχει, εμείς δεν έχουμε καμία αντίρρηση σε κάθε έλεγχο για τα οικονομικά των δήμων. Μας λένε, δεν θέλετε τον έλεγχο, εμείς απαντάμε οτι θέλουμε να ελέγχεται και το τελευταίο ευρώ. Όμως το θέμα δεν είναι εκεί. Το ζήτημα είναι ότι ο επίτροπος ελέγχει όχι μόνο τις δαπάνες, αλλά και τη σκοπιμότητα. Δηλαδή ελέγχει ο επίτροπος αν εγώ, ο δήμαρχος, θα αποφασίσω να χρηματοδοτήσω κατασκηνώσεις για άπορα παιδιά. Μας γυρίζει πίσω την δαπάνη, όχι γιατί δεν είναι νόμιμη, αλλά γιατί αυτή δεν προβλέπεται! Κι’ ας υπάρχει απόφαση του δημοτικού συμβουλίου που προβλέπει να φτιάξουμε κατασκηνώσεις για τα άπορα παιδιά. Επομένως, οι σχέσεις κεντρικής εξουσίας και τοπικής αυτοδιοίκησης είναι σχέσεις εξάρτησης, σχέσεις πατρωνίας, σχέσεις αφερεγγυότητας. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτός είναι ένας σοβαρός παράγοντας που εξηγεί γιατί οποιοσδήποτε «Καλλικράτης», Φειδίας, Ικτίνος ή οτιδήποτε άλλο, δεν πρόκειται να βρει απήχηση. Πρώτα πρέπει να αποκατασταθούν σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των δυο μερών. Όταν μας σέρνουν στα αστυνομικά τμήματα και ο τελευταίος αστυφύλακας συμπεριφέρεται σαν δικτατορίσκος, όταν ο αιρετός τυγχάνει τέτοιας μεταχείρισης από έναν κρατικό λειτουργό, δεν υπάρχουν σχέσεις εμπιστοσύνης,.
Πάμε στο ζήτημα των παρακρατηθέντων πόρων. Το τελευταίο εξάμηνο δημιουργείται μια νέα γενιά παρακρατηθέντων πόρων. Είχε αποφασιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση και την πλειοψηφία της ΚΕΔΚΕ να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα απασχόλησης 20.000 ανέργων για 36 μήνες. Κρατήθηκαν κάποια χρήματα από την τοπική αυτοδιοίκηση (φόροι ζύθου κτλ), ύψους 80εκ. €. Η νέα κυβέρνηση ακύρωσε το πρόγραμμα, αλλά δεν επέστρεψε τους φόρους στην αυτοδιοίκηση. Αν αυτό το είχε κάνει κάποιος πολίτης, τώρα θα ήταν φυλακή. Δεν είναι βέβαια μόνον αυτό. Με τα διάφορα «παιχνίδια» γύρω από την οικονομική κρίση, μειώνεται και η κρατική επιχορήγηση προς την τοπική αυτοδιοίκηση. Αλλά η τοπική αυτοδιοίκηση δεν έχει ίδιους φόρους, δεν έχει φορολογία, άρα εξαρτάται από το κράτος. Αν λοιπόν το κράτος παρακρατά πόρους, που μάλιστα προβλέπονται από το σύνταγμα υπέρ της αυτοδιοίκησης, τότε πραγματικά υπάρχει πρόβλημα.
Μου αρέσει ιδιαίτερα ο τίτλος που επέλεξε η «Δράση» για τη σημερινή εκδήλωση: «Καλλικράτης» ή αυτοδιοίκηση; Εγώ σε άρθρο μου έγραψα «Καλλικράτης, ο θάνατος της αυτοδιοίκησης». Είναι τι ίδιο περίπου. Και το λέω αυτό γιατί θέλω να επικεντρώσω σ’ ένα βασικό σημείο: Αυτοδιοίκηση ή Ετεροδιοίκηση; Αμεσότητα ή Ετερότητα; Λαϊκή αυτοδιοίκηση ή γραφειοκρατικός μηχανισμός; Αυτά όλα είναι ένα πράγμα τελικά. Η αυτοδιοίκηση είναι η αμεσότητα του πολίτη με την τοπική εξουσία. Ο καθένας συναντάει τον δήμαρχο στο δρόμο, στο καφενείο, το γνωστό «τα παράπονά σου στον δήμαρχο», εφαρμόζεται. Αυτό, αν και έχει κάποια κωμική χροιά, ωστόσο ανταποκρίνεται στην ουσία της αυτοδιοίκησης, αυτό είναι που ο «Καλλικράτης» έρχεται να καταργήσει. Έρχεται να ενώσει δήμους, συνοικίες, γειτονιές και να τους αφαιρέσει το «άμεσο», το «αυτοδιοικητικό», να τους μετατρέψει σε ένα γραφειοκρατικό μηχανισμό, στον οποίο ο δήμος θα είναι ένα μικρό κράτος. «Μεγάλοι και ισχυροί δήμοι» μας λένε. Πρέπει να γίνει μεγάλος ο δήμος για να γίνει ισχυρός. Όμως αντιλαμβάνεστε ότι ούτε το μεγάλο είναι απαραίτητα ισχυρό, ούτε το μικρό, ανίσχυρο. Στους μικρούς δήμους ο λαός μπορεί να συνέρχεται, να βρίσκει τον δήμαρχο, τους δημοτικούς συμβούλους, να τσακώνονται, να γίνεται η συν-ομιλία και ανεξάρτητα από το πώς αυτή θα καταλήγει, ο πολίτης να μην αισθάνεται ότι βρίσκει τοίχο μπροστά του. Όταν υπάρχει αμεσότητα, ο πολίτης μπορεί να σε πιέζει, δεν είσαι απόμακρος, αλλότριος, αποξενωμένος από τα προβλήματα του κόσμου. Ο «Καλλικράτης» προκαλεί αποξένωση, θέλει να επιβάλει την αλλοτρίωση του «εμείς και οι άλλοι». «Εμείς» οι πάνω και οι «άλλοι» οι κάτω. Την ίδια δηλαδή αλλοτρίωση που υπάρχει στις σχέσεις πολίτη και κεντρικού κράτους. Ο πολίτης δεν έχει εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς, κλονίζεται η εμπιστοσύνη του και προς τους δημάρχους, αλλά και προς όποιον ασχολείται με τα κοινά, ακόμη και όσοι ασχολούνται με τους συλλόγους γονέων οι υπόλοιποι τους βρίζουν! Αντί λοιπόν να στραφούμε σε προτάσεις που να ευνοούν περισσότερη συμμετοχή για τον πολίτη, λειτουργούμε ανάποδα, για ευνόητους λόγους. Γιατί ο «Καλλικράτης» δεν είναι μια μεταρρύθμιση, μια νέα αρχιτεκτονική της διοίκησης, είναι μια δέσμευση στο σύμφωνο σταθερότητας, είναι ένα κλασσικό νεοφιλελεύθερο μέτρο, τα υπόλοιπα που λέγονται είναι παραμύθια.
Ποια στοιχεία θα έπρεπε να έχει μια πραγματική μεταρρύθμιση: Θα έπρεπε να εξαλείψει τη θλιβερή πραγματικότητα του δήμου-επαίτη, όπου ο κάθε δήμαρχος εκλιπαρεί στους διαδρόμους των υπουργείων. Θα έπρεπε να καταργήσει -αντί να ευνοεί, οτιδήποτε προωθεί την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση των δραστηριοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, συνεχώς γίνεται προσπάθεια να εκχωρηθούν και άλλες αρμοδιότητες σε ιδιώτες. Η μεταρρύθμιση θα έπρεπε να στοχεύει σ’ έναν ισχυρό, λαϊκό και αποτελεσματικό δήμο. Η αποκέντρωση είναι έννοια πολιτικής δημοκρατίας, δεν αφορά κάποιο γραφειοκρατικό σύμπλεγμα, όπως αυτό που εννοεί ο «Καλλικράτης». Και τέλος, σε ότι αφορά τις συνενώσεις, αν υπάρξει κάποια πρόταση «από κάτω προς τα πάνω» και όχι από «πάνω προς τα κάτω», τότε αυτή ας εφαρμοστεί. Τέτοιες πρωτοβουλίες μπορεί να υπάρξουν και πρέπει να γίνουν σεβαστές. Όμως να υπενθυμίσω ότι τέτοιας έκτασης μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Στη Σουηδία για το ανάλογο ζήτημα προχώρησαν σε βάθος εικοσαετίας, χρειάστηκαν είκοσι χρόνια ώστε να ωριμάσουν οι συνθήκες και να γίνουν οι συνενώσεις μεταξύ των δήμων που ήθελαν να συνενωθούν. Μάλιστα έπρεπε πρώτα να υπάρξουν κάποιοι κοινοί τόποι, συνθήκες, που ίσως έπρεπε να υπάρχουν, αλλά δεν υπήρχαν, δηλαδή συγκοινωνίες, ζητήματα διαχείρισης απορριμμάτων, σταθμοί μεταφόρτωσης και διάφορες άλλες τέτοιες κοινές πρωτοβουλίες που αν ωριμάσουν, θα μπορούσαμε να πάμε σε κάποια άλλη κατάσταση. Όμως αυτά δεν επιβάλλονται «από τα πάνω».
Μ’ αυτή την έννοια, όσοι διαφωνούμε πρέπει να γίνουμε «μια φωνή», για να ανατρέψουμε το νομοσχέδιο της κυβέρνησης, την πλειοψηφία της ΚΕΔΚΕ και τους δυσμενείς συσχετισμούς, να φτιαχτεί «από κάτω» ένα λαϊκό κίνημα που θα ανατρέπει τόσο τα σχέδια για τον «Καλλικράτη», όπως και όλα τα σχέδια που θέλουν να υποβαθμίσουν την ποιότητα της ζωής μας.
|
|
|
3742
|
|
|